Verdraagzaamheid in tijden van onrecht: evenwicht tussen woede en geduld

Wat is de balans tussen het recht om woedend te zijn over onrecht en de noodzaak om deze woede op een verantwoorde manier te uiten?

Wat leert de Islam ons over waarden zoals verdraagzaamheid?

We hoeven kinderen niet te leren om onrecht te negeren, integendeel, maar we dienen hen te begeleiden om op te komen voor wat juist is, met wijsheid en geduld.

Balanceren tussen emoties en waarden

Het is essentieel om de balans te vinden tussen gerechtvaardigde emoties en de islamitische oproep tot verdraagzaamheid. Het is niet altijd gemakkelijk om verdraagzaam te blijven, vooral wanneer je geconfronteerd wordt met onrecht en lijden, zoals we bijvoorbeeld zien in en rond Palestina. Toch biedt de Islam duidelijke richtlijnen over hoe we onze emoties, zelfs die van woede, kunnen beheren en uiten op een manier die recht doet aan zowel de situatie als onze geloofsovertuigingen.

 

Gevoel van rechtvaardigheid

In een wereld waar moslims vaak geconfronteerd worden met onrecht, zoals de tragische situatie in Palestina, is het begrijpelijk dat emoties zoals woede, frustratie en verdriet sterk naar voren komen. Het is immens moeilijk om toe te kijken naar de onmenselijke behandeling van onschuldige mensen, de vernietiging van huizen, de onderdrukking van een volk, zonder het gevoel te hebben dat gerechtigheid geschonden wordt. In dergelijke omstandigheden mogen wij, als moslims, onze gevoelens niet ontkennen of negeren, want onrecht kan en mag niet zomaar genegeerd worden.

Erkennen en kanaliseren

De Islam erkent deze emoties van woede en onrecht, maar leert ons ook hoe we deze op een juiste manier kunnen uiten. De Profeet Mohammed ﷺ zelf gaf ons het voorbeeld van geduld en gedisciplineerde woede. Hij zei:

“De sterke persoon is niet degene die in staat is om andere mensen te verslaan, maar degene die in staat is zijn woede te beheersen.” (Sahih al-Bukhari)

Deze hadith benadrukt dat het beheersen van onze emoties, zelfs in tijden van onrecht, een deugd is. Het is een teken van innerlijke kracht en zelfdiscipline.

Verdraagzaamheid betekent niet stilzwijgend accepteren

Toch betekent verdraagzaamheid niet dat we stilzwijgend onrecht accepteren. De Islam moedigt ons aan om ons in te zetten voor gerechtigheid en te spreken tegen onrecht, zoals Allahﷻ zegt in de Koran:

“O jullie die geloven! Weest standvastig in je getuigenis voor Allah, zelfs al is het tegen uzelf, ouders of familieleden…” (Quran 4:135)

Dit vers toont aan dat moslims niet passief mogen blijven wanneer onrecht plaatsvindt, maar altijd moeten streven naar het doen van het juiste, zelfs als dat ons persoonlijk of onze naasten in gevaar brengt.

Verdraagzaamheid in de Islam is dus geen passieve houding; het is een actieve keuze om met wijsheid en geduld te handelen. Het betekent dat we de waarheid blijven spreken, opkomen voor gerechtigheid, maar dit doen zonder onze menselijke waarden te verliezen. Wij mogen ons niet laten leiden door woede, maar eerder door een verlangen naar rechtvaardigheid en een eerlijke behandeling van iedereen, ongeacht hun afkomst of geloof.

Praktische tips:

Leren om woede te beheersen

Tip 1: Leer kinderen dat woede een natuurlijke emotie is, maar dat het belangrijk is om te weten hoe je ermee omgaat. Dit kan door hen te leren om diep adem te halen, een stap terug te nemen en te bedenken waarom ze boos zijn voordat ze reageren. Onze voorbeeldige Profeet ﷺ leerde ons:

“Als een van jullie boos is, terwijl hij staat, laat hem dan gaan zitten. Als de woede dan nog steeds niet verdwijnt, laat hem dan liggen.”    (Sahih al-Bukhari, Hadith 3112)

Deze hadith leert ons dat, wanneer je boos bent, je eerst je houding moet veranderen. Als je staat, ga dan zitten, en als dat niet helpt, ga dan liggen. Het idee achter deze instructie is dat het veranderen van je fysieke positie kan helpen om je emotionele toestand te kalmeren. De Profeet ﷺ gaf deze praktische richtlijn om te helpen de controle over je emoties terug te krijgen, vooral wanneer woede de overhand dreigt te krijgen.

 

Tip 2: Gebruik de praktijk van wudu (rituele ablutie) als een manier om kalm te worden. De geliefde Profeet ﷺ zei:

“Wanneer iemand van jullie boos is, laat hem dan de wudu verrichten, want woede komt van de Shaytaan en de Shaytaan is geschapen uit vuur, en vuur wordt gedoofd met water.” (Abu Dawood)

Dit is een praktische tip die kinderen kunnen leren om hun kalmte te bewaren.

Opmaken voor gerechtigheid zonder agressie

Tip 1: Leer kinderen dat ze altijd voor gerechtigheid moeten staan, maar dat dit moet gebeuren met respect en op een manier die niemand schaadt. Dit kan door voorbeeldgedrag te tonen, bijvoorbeeld door zelf kalm en respectvol te spreken wanneer je onrecht ervaart.

Tip 2: Leer kinderen om niet te oordelen over anderen op basis van uiterlijke verschillen. Herinner hen aan de vers in de Koran dat de ware maatstaf voor iemands waarde is hun godsvrucht en niet hun afkomst.

“O mensen, Wij hebben jullie geschapen uit een man en een vrouw, en Wij hebben jullie tot volken en stammen gemaakt opdat jullie elkaar zouden leren kennen. Waarlijk, de meest eerbare van jullie bij Allah is degene die het meest godvruchtig is.” (Quran 49:13)

Bemoedigen van positieve emoties in plaats van haat

Tip 1: Leer kinderen om de gevoelens van haat en wrok los te laten. De Profeet ﷺ zei:

“Vergeving is de mooiste manier van handelen” (Sahih Muslim)

Het is belangrijk om hen te leren dat het vergeven van anderen hen bevrijdt van negatieve emoties en hen dichter bij Allah ﷻ brengt.

Tip 2: Moedig kinderen aan om te reageren met liefde en empathie. Zelfs als ze geconfronteerd worden met onrecht, moeten ze proberen de ander te begrijpen en in hun plaats te staan. Dit bevordert zowel verdraagzaamheid als persoonlijke groei.

Hiba & Habib gaan voor verdraagzaamheid

Hiba & Habib leren in de klas bij de meester over verdraagzaamheid. Samen met de andere kinderen bespreken ze hun gevoelens rond gevoelige thema’s. Samen zoeken ze naar oplossingen vanuit de sunnah om met hun emoties om te gaan.

Later gaan ze in de klas aan de slag met 2 leuke lesbrieven. Samen met klasgenoten schrijven ze een mooi gedicht over verdraagzaamheid. De meester vertelt het verhaal van onze verdraagzame Profeet ﷺ in Ta’if en ze maken dua kaartjes voor de wereld en Palestina.

Wil jij graag deze (gratis) kleurplaat en de mooie lesbrieven rond het thema verdraagzaamheid? Meld je dan gauw aan op onze nieuwsbrief!

 

Als opvoeders hebben we de verantwoordelijkheid om kinderen te leren hoe ze in tijden van onrecht kunnen reageren: dat ze moeten opkomen voor de waarheid, maar dit doen met respect, geduld en het goede voorbeeld geven. Verdraagzaamheid houdt niet in dat we onrecht goedkeuren, maar dat we altijd streven naar gerechtigheid op een manier die de principes van onze islamitische waarden weerspiegelt.